Seksuele bijwerkingen ondergerapporteerd

Bepaalde medicijnen geven vaker seksuele bijwerkingen dan in de bijsluiter staat beschreven. Dit concluderen Rineke Gordijn (LUMC) en collega’s op basis van een observationeel onderzoek dat gebruikmaakte van een online platform ( Gordijn R, Wessels W, Kriek E, et al. Patient reporting of sexual adverse events on an online platform for medication experiences. Br J Clin Pharmacol. 2022;1‐10. doi:10.1111/bcp.15454 ).

De auteurs onderzochten het voorkomen van seksuele bijwerkingen op www.mijnmedicijn.nl, een onafhankelijke website waarop patiënten ervaringen met medicijnen delen. De website is een product van Insight Pharma Services BV; een van de auteurs is eigenaar van dit platform.

Samen met de gebruikers van de website stelden de auteurs een lijst op van 125 seksuele klachten. Deze klachten gebruikten ze als zoektermen om reeds gerapporteerde seksuele bijwerkingen te identificeren. Vervolgens keken ze naar het aantal seksuele bijwerkingen per medicijn en de verschillen in leeftijd en geslacht. Ook berekenden ze de ‘reporting odds ratio’ (ROR) per medicijn; het aandeel seksuele bijwerkingen van een medicijn ten opzichte van het aandeel seksuele bijwerkingen van alle medicijnen. Een hoge ROR (gedefinieerd als een 95%-BI met als ondergrens 2,0) betekent dat seksuele bijwerkingen relatief vaak optraden bij het geneesmiddel.

In de periode 2008-2020 werden op de website 61.623 ervaringen gedeeld. Daarvan werden er 2.408 (3,9%) geduid als seksuele bijwerking. De meeste seksuele bijwerkingen traden op bij medicijnen die invloed hebben op het zenuwstelsel – zoals antidepressiva (n = 1.341) – of op het urogenitaal stelsel en geslachtshormonen – zoals anticonceptiva (n = 761). Seksuele bijwerkingen werden vaker gerapporteerd door mannen dan door vrouwen (4,7 vs. 3,5%); daarbij lag de leeftijd van de rapporterende mannen hoger dan die van de vrouwen.

Bij 27 medicijnen was er sprake van een hoge ROR. Bij 20 van die medicijnen werd het verhoogde risico op seksuele bijwerkingen (> 1%) ook genoemd in de bijsluiter. Bij de overige 7 medicijnen werd het risico lager ingeschat (0,1-1%) of niet genoemd.

Zorgverleners moeten zich bewust zijn van mogelijke seksuele bijwerkingen. Het gebruik van een online platform voor dit onderzoek heeft als voordeel dat meerdere medicijnen en patiëntengroepen tegelijkertijd onderzocht konden worden. Deze methode heeft echter ook belangrijke beperkingen, zoals het optreden van selectiebias.