Bojan Nikolik

Methotrexaat

Ziekte/aandoening waarvoor dit medicijn vaak wordt voorgeschreven

Reuma

Korte omschrijving van deze ziekte/ziektebeeld

Reuma is een verzamelterm voor een groot aantal aandoeningen, waaronder reumatoide artitis, jicht en fibromyalgie. Velen zijn aandoeningen van de gewrichten maar ook van de spieren, kraakbeen en pezen om de gewrichten heen. De meeste van deze aandoeningen worden gekenmerkt door een ontsteking die wordt veroorzaakt doordat het immuunsysteem van het lichaam de eigen cellen aanvalt (auto-immuunziekte). Dit zorgt voor de pijnlijke symptomen die worden gezien bij reumatische ziekten.

Werking van dit medicijn

Methotrexaat werkt bij reuma door de aanmaak van purine, een component van DNA nodig voor de celdeling, af te remmen. Hierdoor neemt de productie van immuuncellen in de beenmerg af. Daarnaast zorgt het ook voor een vermiderde activatie en reactiviteit van de immuuncellen. Deze mechanismen zorgen samen dat de ontsteking vermindert. Omdat het tegelijkertijd ook de metabolisme van foliumzuur (een nutrient) verhindert moet dit worden aangevuld met foliumzuurtabletten.

Tips m.b.t. inname of toediening

Vergeet niet tabletten foliumzuur of folinezuur te slikken op de dagen dat u geen methotrexaat gebruikt. Maagdarmklachten worden minder als u methotrexaat met wat voedsel inneemt. Een effect kunt u verwachten na 4-6 weken bij reuma, daarna wordt het vaak weer afgebouwd.

Vaak optredende bijwerkingen

Maagdarmklachten als misselijkheid, braken, diarree. De slijmvliezen van de mond, keel, maag en darmen kunnen pijnlijk worden en ontstoken raken. Na langere tijd gebruik is er een verhoogde kans op infecties.

Tips m.b.t. deze bijwerkingen

Neem de dosis in met wat eten om maagklachten te verminderen. De maagdarmklachten zullen echter niet helemaal weggaan dus neem de tablet in op een dag dat het u schikt, voor veel mensen is dit tijdens het weekend. Als u last heeft van een gevoelige mond of tandvlees kan het helpen om op ijsblokjes te zuigen. Verzorg uw gebit dan extra goed, en u kunt ook een desinfecterende mondspoeling gebruiken. Omdat methotrexaat de immuunsysteem afremt is er een verhoogde kans op infectie. Neem contact met de arts bij onverklaarbare vermoeidheid, blauwe plekken, koorts, keelpijn, of blaasjes in de mond.

Overige informatie van de expert

Let op dat de dosering bij reuma 30mg of minder per week is, niet per dag. Dit gaat welleens fout. Wees hierop alert en bespreek het met de apotheker als u twijfelt aan de dosering. Bij kanker worden wel hogere doseringen gebruikt.